Door Maaike Roovers
Ik weet een uitstekende manier om de sfeer te laten omslaan op een feestje. Vertellen over mijn werk in het hospice. De blik gaat op meewarig, het gesprek verstomt. Ongemak. “Wat ontzettend goed zeg, dat jij dat werk doet”, zeggen ze dan, alsof het een dirty job is die toch íemand moet doen. De verkramping die optreedt bij het woord “hospice” is opvallend. De associatie met de dood. Nog steeds een groot taboe.
Sterven is, net als geboren worden, het meest natuurlijke wat er is. En ja, toegegeven, het is allebei geen gezicht. Maar, het zijn processen die bij het leven horen, de meest intense processen die er zijn. Waarbij je juist zo sterk het gevoel kan hebben dat je écht leeft. Dat is de reden dat ik werk in een hospice. Alle onbelangrijke zaken vallen weg. Alleen dat wat écht telt, is nog van belang. Prachtig werk.
Maar dit gevoel overbrengen is toch lastiger dan je denkt. Volwassen mensen vinden onze sterfelijkheid eng. In vroegere tijden was de dood meer aanwezig. We zijn de dood en al het verdriet dat daarbij komt kijken gaan mijden als de ziekte. We praten er niet over, en daardoor weten we er ook niets meer van. We zijn de dood ontwend. De dood mag er liever niet zijn.
Ik nodigde begin dit jaar, tijdens het thema “beroepen”, de klas van mijn 9 jarige kind uit om in het hospice te komen kijken hoe ik daar werk als arts. De leraar vond het spannend maar ook mooi. Er mochten alleen twee kinderen niet mee van hun ouders. “Waarom kinderen hiermee confronteren?” “Ongezellig, zo vlak voor de zomervakantie”. De leraar heeft daarop het uitje gecanceld. Ik mocht wel in de klas langskomen. We hebben machtig mooie gesprekken gevoerd over afscheid, ziekte en sterven. De kinderen waren onbevangen. Geen ongemak. Een feestje! Zonder dat de sfeer omsloeg.
Ooit heb ik diezelfde zoon, toen 5 jaar, meegenomen naar een hospice waar zijn favoriete kassière van de Jumbo lag opgenomen. We hadden een tekening bij ons waar op stond: “ik vind het niet leuk dat je doodgaat”. Zij vond het prachtig. Samen hebben we een madeliefje op haar graf gelegd een maand later. Hij had tientallen vragen, die ik eerlijk kon beantwoorden. Zonder dat het ging over zijn opa, oma, of andere dierbare.
Mijn pleidooi zou zijn om kinderen meer te betrekken bij hoe het leven eindigt. Laat de dood een thema zijn op school. Neem ze mee naar begrafenissen, zeker bij de buurvrouw die ze niet zo goed kenden. Lees een mooi prentenboek met ze over doodgaan. Laat de scholen het thema Sterfelijkheid omarmen, er is genoeg lesmateriaal. Bezoek eens een hospice. Laten we weer wennen aan de dood. Nu investeren in onze kinderen creëert een generatie die voluit kan leven. Omdat ze zonder taboe op sterfelijkheid opgroeien. En we hoeven het er echt niet tijdens elk feestje over te hebben, maar zo af en toe… mag de dood er gewoon zijn.
______
